| INDEX |
|
|
Inleiding |
|
|
|
|
Licht |
|
Infrarood |
|
|
Temperatuur |
|
Rook |
|
|
Gas |
|
Druk |
|
|
Contact |
|
Vocht |
|
|
Geluid |
|
Ultrasoon |
|
|
Afstand |
|
Stroming |
|
|
Capacitief |
|
Inductief |
|
|
Elektriciteit |
|
Radioactief |
 |
Inleiding |
|
Bij automatisering van processen en handelingen zijn sensoren een belangrijk
onderdeel. De sensor bepaalt wanneer een proces moet worden uitgevoerd of
aangepast.
Sensoren zijn er in vele soorten en maten. In onderstaande artikel is een indeling gemaakt, maar er zijn sensoren die je in meerdere groepen kunt plaatsen. Tevens is een overzicht gemaakt van Elektuur schema's waarin sensoren zijn toegepast. Houdt er bij oudere schema's wel rekening mee dat bepaalde onderdelen moeilijk of niet meer leverbaar kunnen zijn. |
|
|
Licht |
|
Licht sensoren zijn er in een weerstand- en halfgeleider uitvoering. De
lichtgevoelige weerstand (LDR) verandert van
weerstandwaarde bij lichtopval. Bij een halfgeleider verandert de geleiding,
de lichtopval is dan het stuursignaal voor de basis van de transistor.
Voorbeelden van dit type sensor zijn: BP103 - fototransistor (5mm) BPW40 - fototransistor BPX81-3 - fototransistor TIL81 - fototransistor Elektuur SEP1977 : Een schakeling voor een actieve IR lichtsluis. OKT1977/DEC1977 : Een zeer gevoelige lichtmeter. JUL1979/JUL1983/DEC1993 : Motorsturing volgt zon. OKT1980 : Regeling voor een gordijn automaat met LDR. JUL1982/JUL1987 : Lichtgevoelige schakelaar met LDR. DEC1982 : Fotonenparasiet volgt het licht met twee LDRs. FEB1983 : Werking fotodiodes en basisschema's. MRT1983/JUL1983 : OPL100 IC, lichtsensor + elektronica. MRT1983 : LCD luxmeter met BPW21 en 7106 IC MEI1983 : ULN3330Y Optoschakelaar in TO92 behuizing. JUL1986 : Lichtgevoelige schakelaar met BP103 of TIL81. MEI1990 : Zonneschijnmeter. JUL1994/JUL1995/NOV1995 : Zonnecel acculader. JUL1994 : Eenvoudige lichtschakelaar zonder trafo. APR1995 : Lichafhankelijke dimmer. MEI1996 : Zonnecellen. JUL1999 : Vermogensdiode voor zonnepanelen. |
|
|
Infrarood |
|
Infrarood sensoren zijn er in een passieve en een actieve uitvoering.
De passieve uitvoering wordt het meest toegepast en dan vooral in beveiligingsinstallaties. De sensor detecteert infrarood licht dat wordt uitgestraald door een warm object. Door een fresnellens voor de sensor te plaatsen kan de detector beweging waarnemen. Deze beweging wordt het beste waargenomen als de beweging haaks op de sensor plaats vindt. Actieve infrarood sensoren bestaan uit twee delen. Het eerste deel is de infrarood diode die een straal zend naar de infrarood ontvanger. Als deze straal wordt onderbroken door een object geeft de ontvanger een signaal af. Deze actieve sensoren kunnen ook uitgevoerd worden met licht of een laserstraal, maar het voordeel van infrarood is dat het onzichtbaar is. Voorbeelden van dit type sensor zijn: BP103-3 - Infrarood ontvangstdiode BPW21 - Infrarood ontvangstdiode LD242-2 - Infrarood zenddiode LD271 - Infrarood zenddiode TIL78 - Infrarood fototransistor (3mm) Elektuur JUN1985/OKT1987 : PIR zelfbouw ontwerp. JAN1986/OKT1997 : IR gestuurde lampschakelaar. DEC1987 : IR zend/ontvanger. JUL1989 : IR microfoon. JUL1989 : Daglicht ongevoelige reflectiesensor. JUL1990/SEP1996/JUL1998 : Infrarood detector. JUL1990 : Richtingsgevoelige infrarood detektor! SEP1994/JUL1998 : Infraroodtester. APR1996/NOV1996/MEI1997 : IrDA |
|
|
Temperatuur |
|
Temperatuur sensoren zijn er in een weerstand- en halfgeleider uitvoering.
Bij een NTC of PTC verandert de weerstandswaarde als de temperatuur verandert. Bij een halfgeleider verandert de geleiding onder invloed van de temperatuur. Voorbeelden van dit type sensor zijn: LM35CZ - lineaire temperatuursensor (plastic) LM75CIM5 - SMD temperatuursensor Elektuur APR1980 : Peilstok met ingebouwde NTC. JAN1982 : Thermostaatradiatorkraan elektrisch sturen. JAN1982 : 20 graden Celsius alarm. FEB1982 : Dokathermostaat met NTC. JUL1983 : 1N4148 diode als temperatuursensor. JUL1983 : Koelplaattermicator met 2 niveaus. DEC1983 : Vorstdetector met vriesgeheugen. JUL1984/JUL1985/DEC1986/JUL1989/JUL1994 : LM35. FEB1988 : Temperatuur meten met NTCs. NOV1990 : Pt100 temperatuurmeter. JUL1992 : Zonnekolektor waterpompschakelaar. JUL1992/OKT1992 : Differentiele temperatuurindikator. JUL1992 : Thermokoppel interface. JAN1996 : Vorstverklikker. JUL1996 : Pompautomaat voor vloerverwarming. SEP1996/JUL1999 : Temperatuurmeter met min/max. |
|
|
Rook |
|
Rooksensoren worden veel toegepast bij brandbeveiligingsinstallaties en als
losse rookmelders met een geluidssignalering als er rook gedetecteerd wordt.
Rookmelders zijn er in een optische uitvoering en
in een uitvoering waarin een licht radioactief elementje wordt gebruikt.
Elektuur JUL1982/JAN1991 : Optische rookmelder. JUL1989 : Werking van een ionisatie rookmelder. |
|
|
Gas |
|
Gassensoren zijn verkrijgbaar voor verschillende typen gas.
Elektuur SEP1982/JUL1985 : Elektronische neus. |
|
|
Druk |
|
Druksensoren zijn er voor luchtdruk en voor het meten van gewicht.
Voorbeelden van dit type sensor zijn: MPX10DP - druksensor MPXS4100 - druksensor ADXL105 - druksensor Elektuur NOV1978 : Druksensor metkoolstofplaten. JUL1984 : PB2720 buzzer als druksensor. NOV1986 : Barometrische hoogtemeter met KP100. JUL1998 : Elektronische waterpas met ADXL05. NOV1998 : Barometer/hoogtemeter met MPXS4100A. NOV1999 : Hellingmeter met ADXL105. |
|
|
Contact |
|
Contactsensoren zijn schakelaars die in of uit schakelen bij een beweging.
Het bekendst zijn de magneetcontacten die op ramen en deuren worden gebruikt
bij inbraakbeveiligingsinstallaties. Maar ook kwikschakelaars kunnen
hiervoor gebruikt worden.
Elektuur JAN1977/JUN1977 : Tiptoetsen. NOV1980 : Verplaatsen van voorwerpen detecteren. NOV1982/JUL1983 : Codeslot + alarm met LS7220 IC. APR1983 : De werking van membraanschakelaars uitgelegd. MEI1988 : Memo-switch, leert in/uitschakel patroon. MEI1989/JUN1994/MEI1995 : DTMF decoder. JUN1989/JUL1991 : 555 basisschakelingen. JUL1990 : Fluitlicht met UM3763. DEC1991/APR1993/FEB1994/NOV1994/JUL1996 : RC5 ontvanger. JUL1993/SEP1998 : Afstandsbediening voor 433,92MHz. JUN1994/JUL1997 : IL300, lineaire optocoupler. MRT1995 : Elektrische rolluikschakelaar. JUL1995 : Signaalgestuurde schakelaar! JUL1996 : Telefoonfraude schakelaar. MEI1998 : 433MHz/(868MHz) modulen. SEP1998 : Schakelen met laserpointer. OKT1998 : Veldsterktemeter voor 433MHz. NOV1998 : Smartcard codeslot. JUL1999 : Tapdimmer + IR. JUL1999 : Toiletautomaat. |
|
|
Vocht |
|
Vochtsensoren zijn er in diverse soorten. Ze kunnen de luchtvochtigheid meten,
de hoogte van een vloeistof of een lekkage registreren.
Voorbeelden van dit type sensor zijn: NH3 - Figaro - luchtvochtigheidssensor H1 - Philips - vochtsensor Elektuur JUL1978/JUL1982/NOV1987 : Vochtsensor met LM1830. JAN1982 : Vochtsensor met LM386. JUL1986/APR1996 : Vochtsensor met CD4093. SEP1986 : Pompautomaat houdt vloeistof op peil. SEP1986 : Regenmeter met tuimelsensor. JUL1988 : Vochtsensor met LM1801. JUL1990 : Vochtsensor, super eenvoudig. APR1991/JAN1999 : Geleidingsmeter. JUL1992/NOV1997/JUL1998 : Luchtvochtigheidssensor NH-03. JUL1993/MRT1996 : Plant-vochtigheidssensor. OKT1993 : Luchtvochtigheidssensor met H1. |
|
|
Geluid |
|
Voor het meten van geluid kunnen diverse typen microfoons gebruikt worden.
De elektret microfoons worden het meest toegepast.
Elektuur FEB1980/JUN1980 : Geluidsgestuurde schakelaar DEC1980 : Geluidsdrukmeter met elektret microfoon. JUL1989 : Geluidsniveaumeter met NE604. OKT1989 : Decibelmeter + frekwentiecurves. OKT1997 : Richtmicrofoon. |
|
|
Ultrasoon |
|
Ultrasoon zenders en ontvangers worden gebruikt om afstand te meten.
Elektuur JUL1977/NOV1977/JUL1978/JUL1997 : US zender/ontvanger. JUL1978 : Ultrasoon ontvanger voor gaslekken. MRT1979 : Handklap schakelaar met ultrasoon. FEB1981 : Grondvleermuis met ultrasoon sensor. JUN1984 : Echolood, dieptemeting voor boten. OKT1988/MRT1990/APR1998 : Ultrasone afstandsmeter. |
|
|
Afstand |
|
Naast ultrasoon kunnen er ook laserstralen gebruikt worden om afstand te meten.
Elektuur OKT1982 : Afstandmeting met ultrasoon zender/ontvanger. FEB1991 : Radardetector met 1N23WE detectiediode. NOV1997 : Radardetector met MDU1000 module. |
|
|
Stroming |
|
Zowel luchtstromen (tocht) als vloeistof stromen kunnen gemeten worden en
zelfs magnetische velden.
Voorbeelden van dit type sensor zijn: 6945 - Digitale kompas sensor Elektuur NOV1979/APR1997/JUN1998/JUL1999 : Versnellingsmeter. OKT1980 : Een tochtdetector met twee transistoren. OKT1981 : Omwentelingenteller met up/down counter. OKT1983/DEC1998 : Windsnelheidmeter. JAN1984/DEC1991 : Windrichtingmeter. MRT1985 : Up/down counter voor LED en LCD. JUL1985 : Luchtstroomsensor met microfoon. MRT1994 : Wind en stromingsmeter met MPX10DP. MEI1994 : Brandstofverbruiksmeter met KMZ10B. JUN1994 : Toerenteller met KMZ10B en UGN3140. JAN1996 : Windenergie acculader |
|
|
Capacitief |
|
Bij capacitieve sensoren wordt een elektrisch geleidende plaat met bijbehorende
elektronica als sensor gebruikt. Als bepaalde objecten voor de plaat worden
geplaatst vind er een capacitieve verandering plaats die geregistreerd wordt.
Elektuur APR1977/FEB1981/JUL1983 : Capacitieve sensor. JUL1977/FEB1981: Tiptoets met een contact. SEP1985 : Lucht-elektriciteitsmeter, meet ionisatie. MRT1990/OKT1994 : Capaciteitsmeter. |
|
|
Inductief |
|
Een inductieve sensor wordt een wisselend magnetisch veld geregistreerd.
Voorbeelden van dit type sensor zijn: telefoon oppikspoel met zuignap Elektuur NOV1978/NOV1981/JUL1984/JUL1985 : Oppikspoel versterker. APR1977/MEI1977 : Kleine spier spanningen meten. NOV1978/JUL1980 : Beweging in elektrisch veld meten. JUL1979 : Detectie korte wijziging magnetisch veld. JUL1981 : Vergeet me niet zender en ontvanger. DEC1981 : Ringleiding zender en ontvanger. FEB1983 : Inductieve weegsensor. MRT1983 : Luidspreker als sensor. JUL1983 : Telefoonmelder met inductieve sensor. JUL1985 : Universele (metalen) leidingzoeker. JUN1986 : Inductieve bewegingssensor. JUN1986 : Detectie van wateraders, leidingen en straling JUL1986 : Nabijheidsschakelaar, zender en ontvanger. OKT1986 : Magneto-resistieve sensoren. SEP1988/OKT1989/APR1998 : Zelfinductiemeter. JUL1992/OKT1996 : Metaaldetector. JUL1992 : Stroomtang voor printsporen. JUL1992/JAN1995 : Inductieve naderingsschakelaar. SEP1996/OKT1996 : Elektronisch kompas. JAN1997 : Teslameter FEB1997 : Inductiemeter voor PC. NOV1998 : Transponder |
|
|
Elektriciteit |
|
Zowel spanning als stroom kunnen op diverse manieren geregistreerd worden.
Elektuur JUL1978/JUL1983/SEP1984/JUL1986 : Nuldoorgangdetector. JUL1980 : Detectie van een spanningsdaling van 0,6V. APR1983/JUN1983/MRT1991 : Watt-meter. JUL1983 : Spanningsniveaubewaker. JUL1984 : LED stroomsensor. JUL1985 : 230V interface. JUL1986 : Stroombewaking met reedschakelaar. JAN1989/SEP1994/MEI1998 : Lichtnet-modem. SEP1989 : Lichtnet-babyfoon. NOV1989/JAN1993 : Energiemeter. MRT1990 : 230V Spike-indikator. OKT1991/MRT1994 : Dimmen/schakelen via het lichtnet. APR1994 : Differentiele probe voor scoop. JUL1994 : Stroomsensor SEP1994 : Statische ladingmeter. MRT1997 : Accu-simulator. JUN1997 : Aardlekmeter. JUN1997/APR1998 : Lichtnet ontstoring. JUL1998 : Dradenzoeker. JUL1999 : 20A stroomsensor met UCC3926. DEC1999 : Overspanningsbeveiliging met VDR of Zener. |
|
|
Radioactief |
|
Om radioactiviteit te meten zijn er speciale sensoren.
Elektuur JAN1980 : Schakeling om radioactiviteit te meten. |
|
|
ELECTRO-FICTION Website
. Auteur: Wim Klein . Update: 27-1-2001 |
